W związku z zapytaniami dotyczącymi możliwości używania umundurowania służbowego przez policjantki i policjantów reprezentujących cele stowarzyszenia działającego poza służbą, przedstawiamy stanowisko Komendy Głównej Policji zatwierdzone przez Komendanta Głównego Policji nadinsp. Krzysztofa Gajewskiego:
Zgodnie z art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2015 r. poz. 355), zwanej dalej „ustawą”, do noszenia przepisowego munduru i wyposażenia obowiązany jest policjant w czasie służby.
Jednocześnie przepis art. 61 ustawy nakłada na policjantów wykonujących czynności służbowe obowiązek posiadania/okazywania legitymacji służbowej.
Jak wynika z postanowień art. 1 ust. 1 ustawy Policja jest umundurowaną i uzbrojoną formacją służącą społeczeństwu i przeznaczoną do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymanie bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Zestawienie wymienionych przepisów wskazuje na podstawę do używania munduru jedynie w związku z realizacją ustawowych zadań Policji w czasie służby i obowiązek posiadania legitymacji służbowej podczas korzystania przez policjantów z przysługujących uprawnień związanych z wykonywaniem czynności służbowych.
Ponadto umundurowanie, dystynkcje i znaki identyfikacyjne policjantów, zasady i sposób noszenia umundurowania oraz orderów, odznaczeń, medali i odznak, a także normy umundurowania określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracjiz dnia 20 maja 2009 r. w sprawie umundurowania policjantów (Dz. U. Nr 90, poz. 738 z późn.zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem”.
Zgodnie z § 29 rozporządzenia ubiór służbowy nosi się w czasie wykonywania obowiązków służbowych, z zastrzeżeniem § 32 ust. 1 pkt 2, dotyczącym noszenia ubioru ćwiczebnego w czasie pełnienia służby w pododdziale antyterrorystycznym Policji.
Innym rodzajem umundurowania, obok ubioru służbowego, jest ubiór wyjściowy. Przypadki, w których możliwe jest noszenie munduru wyjściowego określone zostały w § 30 i § 31 rozporządzenia. Zgodnie z § 30 ust. 1 rozporządzenia ubiór wyjściowy nosi się:
1) podczas wystąpień w charakterze przedstawiciela Policji na oficjalnych spotkaniach lub uroczystościach, jeżeli nie zachodzi konieczność występowania w ubiorze wyjściowym ze sznurem galowym;
2) przy meldowaniu się przełożonym po przybyciu do nowej jednostki organizacyjnej Policji lub przed odejściem na inne stanowisko służbowe.
Jednocześnie w myśl § 31 ust. 1 rozporządzenia ubiór wyjściowy ze sznurem galowym lub ubiór galowy z odznaczeniami, medalami i odznakami nosi się podczas:
1) uroczystości w dniach świąt państwowych;
2) uroczystości wręczania sztandarów, orderów i odznaczeń, zaprzysiężenia, mianowania na stopień lub ślubowania policjantów;
3) innych ważnych uroczystości na polecenie Komendanta Głównego Policji, komendanta wojewódzkiego (Stołecznego) Policji, Komendanta-Rektora Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, komendanta szkoły policyjnej, dyrektora instytutu badawczego lub Komendanta Centralnego Biura Śledczego Policji.
Przepisy rozporządzenia określają również sytuacje, w których zapewniona jest fakultatywność noszenia przez policjantów munduru wyjściowego. I tak w myśl § 30 ust. 2 rozporządzenia policjanci mogą nosić ubiór wyjściowy bez sznura galowego w czasie pełnienia służby w:
1) Komendzie Głównej Policji;
2) Wyższej Szkole Policji w Szczytnie, szkołach policyjnych i ośrodkach szkolenia Policji, jeżeli nie występują w szykach zwartych i na placach ćwiczeń;
3) jednostkach organizacyjnych Policji, jeżeli służbę pełnią w pomieszczeniach biurowych;
4) jednostkach policji sądowej.
Ponadto zgodnie z § 31 ust. 2 rozporządzenia ubiór wyjściowy ze sznurem galowym, z baretkami orderów, odznaczeń i medali, gdy nie ma obowiązku noszenia pełnych odznak, oraz z innymi odznakami policjanci mogą nosić podczas:
1) uroczystych przedstawień w teatrach, salach koncertowych i oficjalnych spotkań, jeżeli w tym zakresie nie zostały wydane inne polecenia;
2) uroczystości rodzinnych oraz w innych okolicznościach, w których w środowisku cywilnym przyjęty jest zwyczajowo strój wieczorowy, jeżeli policjant występuje w umundurowaniu;
3) uczestniczenia w uroczystościach pogrzebowych policjantów lub pracowników z udziałem policyjnych asyst honorowych.
Należy również mieć na uwadze, że Komendant Główny Policji, komendant wojewódzki (Stołeczny) Policji, Komendant-Rektor Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, komendant szkoły policyjnej, dyrektor instytutu badawczego lub Komendant Centralnego Biura Śledczego Policji mogą zarządzić noszenie ubioru wyjściowego ze sznurem galowym i ubioru galowego również w innych okolicznościach niż określone w § 31 ust. 1 rozporządzenia (por. § 31 ust. 3 rozporządzenia).
Podstawy tworzenia, funkcjonowania stowarzyszeń, a także zasady przynależności do stowarzyszeń reguluje ustawa – z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U.
z 2001 r. Nr 79, poz. 855, z późn. zm.).
O ile przynależność policjanta do stowarzyszenia krajowego działającego poza służbą nie jest zabroniona i wiąże się jedynie z obowiązkiem poinformowania przełożonego o tym fakcie (por. art. 63 ust. 3 ustawy), o tyle możliwość używania przez policjanta munduru służbowego do realizacji innych zadań niż zadania służbowe nie znajduje uzasadnienia.
Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r.
o Policji (Dz.U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687 z późn. zm.) policjant nie może podejmować zajęcia zarobkowego poza służbą bez pisemnej zgody przełożonego ani wykonywać czynności lub zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy lub podważających zaufanie do Policji.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o niektórych uprawnieniach pracowników urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz funkcjonariuszy i pracowników urzędów nadzorowanych przez tego ministra (Dz. U. Nr 106, poz. 491 z późn. zm.) jednostki organizacyjne urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej i Obrony Cywilnej, związki zawodowe oraz funkcjonariusze i pracownicy tych jednostek nie mogą uczestniczyć w żadnej działalności, w tym gospodarczej, jeśli działalność ta mogłaby prowadzić do wykorzystania autorytetu urzędowego, informacji służbowych lub środków publicznych do celów pozasłużbowych albo w sposób sprzeczny z ich przeznaczeniem.
Przynależność do stowarzyszenia jest formą korzystania z uprawnień obywatelskich i wiąże się realizacją statutowych celów stowarzyszenia. Obywatele zrzeszeni w stowarzyszeniu realizują jego cele i programy, a także reprezentują stowarzyszenie.
Obywatele pełniący służbę w Policji, wykonując ustawowe zadania Policji, są przedstawicielami formacji, w której służą, uprawnionymi do używania umundurowania, w szczególności ubioru służbowego. Niezależnie od tego policjanci uczestniczący w oficjalnych spotkaniach lub uroczystościach i występujący w charakterze przedstawiciela Policji obowiązani są do noszenia ubioru wyjściowego.
Z powyższego wynika, że policjant zrzeszony w stowarzyszeniu działającym poza służbą reprezentuje stowarzyszenie jako jego członek, a nie jako policjant. Policjant – członek takiego stowarzyszenia jest przedstawicielem tego stowarzyszenia, co nie jest tożsame z byciem przedstawicielem Policji. Brak jest zatem prawnych możliwości wykorzystywania munduru do realizacji celów innych niż wynikające z ustawowych zadań Policji.
Żródło: ISP KGP
